چرخه رشد مو چیست؟ شامل سه مرحله اصلی آناژن، کاتاژن و تلوژن است. مرحله آناژن، مرحله رشد فعال مو است که بین 2 تا 7 سال طول میکشد و در این مدت سلولهای ریشه مو به سرعت تقسیم میشوند و مو به طور مداوم رشد میکند. پس از این مرحله، مو وارد مرحله کاتاژن میشود که یک مرحله انتقالی و کوتاه مدت بین آناژن و تلوژن است و حدود 2 تا 3 هفته طول میکشد. در این مرحله، رشد مو متوقف شده و ریشه مو از فولیکول جدا میشود.
مرحله تلوژن، مرحله استراحت مو است که معمولاً حدود 3 تا 4 ماه طول میکشد. در این مرحله، موهای قدیمی میافتند و فولیکولها وارد مرحله آناژن جدید میشوند تا موی جدید شروع به رشد کند. هر تار مو در یک زمان مشخص در یکی از این سه مرحله قرار دارد، به همین دلیل تمام موهای سر همزمان نمیریزند و سر به طور کلی پرمو باقی میماند. این چرخه به طور مداوم در حال تکرار است و مدت زمان هر مرحله میتواند در افراد مختلف متفاوت باشد.
تغیرات هورمونی بانوان در چرخه رشد مو
تغییرات هورمونی به طور قابل توجهی بر چرخه رشد مو تأثیر میگذارند. آندروژنها مانند تستوسترون و دیهیدروتستوسترون(DHT) میتوانند باعث کوتاه شدن مرحله رشد(آناژن) و تسریع ریزش مو شوند، به ویژه در الگوهای مردانه و زنانه ریزش مو شود. استروژن معمولاً مدت زمان آناژن را افزایش میدهد، و به همین دلیل در دوران بارداری موها پرپشتتر میشوند، اما پس از زایمان و کاهش استروژن، ریزش مو افزایش مییابد. هورمونهای تیروئیدی و استرس(کورتیزول) نیز میتوانند با تغییر مدت و کیفیت مراحل مختلف چرخه رشد مو، منجر به ریزش یا نازک شدن مو شوند.
تفاوت ریزش مو در آقایان و بانوان
ریزش مو در آقایان معمولاً به شکل الگوی مردانه با نازک شدن موها در ناحیه جلو و تاج سر و در نهایت ایجاد تاسی رخ میدهد و بیشتر به عوامل ژنتیکی و هورمون دیهیدروتستوسترون(DHT) مرتبط است. در مقابل، ریزش مو در خانمها به شکل الگوی زنانه با نازک شدن موها در قسمت بالای سر و حفظ خط مو در جلو ظاهر میشود و بیشتر تحت تأثیر تغییرات هورمونی، مانند بارداری و یائسگی، و عوامل محیطی و سبک زندگی است.
نحوه مراقبت از چرخه رشد مو
برای حفظ چرخه رشد مو، مراقبتهای لازم شامل تغذیه مناسب با مصرف پروتئین، ویتامینهابهویژه A ،C ،D ،E، و گروه B و اسیدهای چرب امگا 3 و امگا 6 است. شستشوی موها با شامپوهای ملایم و مناسب نوع مو، استفاده از نرمکنندهها و ماسکهای مرطوبکننده برای حفظ رطوبت، و جلوگیری از آسیب ناشی از حرارت و محصولات شیمیایی نیز ضروری است. مدیریت استرس از طریق ورزش، مدیتیشن و خواب کافی میتواند به جلوگیری از ریزش مو کمک کند. استفاده از محصولات مراقبتی مناسب و ماساژ ملایم پوست سر،پلاسماتراپی(پلاسما تراپی مو چیست) نیز به بهبود گردش خون و تقویت فولیکولهای مو کمک کند.
توجه کنید که چرخه رشد مو باعث نوسازی موهای قدیمی و تجدید فولیکولهای مو میشود. موهایی که به فاز تلوژن وارد میشوند در نهایت ریزش میکنند و جایگزین موهای جدید میشوند که قادر به رشد و تجدید هستند. برای اطلاعات بیشتر در مورد فولیکول به مقاله فولیکول مو چیست مراجعه کنید.
به طور کلی، چرخه رشد مو از نظر علمی و طبی، یک فرآیند بسیار پیچیده و مهم است که برای حفظ سلامت و زیبایی موها اساسی است. مراقبت مناسب از موها و پیگیری نظام غذایی و سبک زندگی سالم میتواند به بهبود چرخه رشد مو کمک کند و موجب موهایی بهتر و سالمتر شود.
ریزش طبیعی مو
معمولاً حدود 50 تا 100 تار مو در روز به طور طبیعی از موی فرد ریزش میکند. این اعداد میتواند بر اساس فرد و شرایط مختلفی که دارد(مانند استرس، تغذیه، هورمونها و غیره) متغیر باشد. این میزان ریزش به طور طبیعی اغلب به چشم نمیآید و بسیاری از موها به طور مداوم در حال رشد هستند. موها در طول روز از نقاط مختلف سر ریزش میکنند، که این نیز یک نشانه طبیعی است. همه موهای سر همزمان در یک فاز چرخه رشد قرار نمیگیرند، بنابراین موهایی که در مرحله تلوژن هستند، به طور متفاوت در طول زمان ریزش میکنند.
رشد موها در فصل تابستان و بهار
رشد موها به طور طبیعی در فصلهای بهار و تابستان بیشتر است. دلایل اصلی شامل عوامل زیر میباشند: اولاً، در فصلهای بهار و تابستان، نور خورشید بیشتری در دسترس است که منجر به افزایش سطح ویتامین D در بدن میشود، که این ویتامین از اهمیت زیادی برای سلامتی پوست و مو استفاده میکند. ثانیاً، در این فصلها، هوا گرمتر و مرطوبتر است که به پوست و موها کمک میکند تا بهترین شرایط رشد را داشته باشند. سوماً، فعالیتهای خارجی معمولاً در این فصلها بیشتر است که باعث بهبود گردش خون در پوست و بهبود رشد موها میشود. به طور کلی، شرایط انتقالی و مرطوبت بالا در فصلهای بهار و تابستان باعث میشود که رشد موها به طور طبیعی و بیشتری انجام شود.
سخن پایانی
چرخه رشد مو شامل سه مرحله اصلی آناژن، کاتاژن، و تلوژن است. در مرحله آناژن، که مرحله فعال رشد مو است، موها به مدت 2 تا 7 سال به طور مداوم رشد میکنند؛ سلولهای ریشه مو در این مرحله به سرعت تقسیم میشوند. پس از آن، موها به مرحله کاتاژن وارد میشوند که یک فاز انتقالی و کوتاه است و حدوداً 2 تا 3 هفته طول میکشد. در این مرحله، رشد مو متوقف میشود و ریشه مو از فولیکول جدا میشود. سپس، موها به مرحله تلوژن میروند که مرحله استراحت است و به مدت حدود 3 تا 4 ماه طول میکشد. در نهایت در این مرحله، موهای قدیمی از ریشه خارج میشوند و فولیکولها برای شروع چرخه جدید آماده میشوند.
تغییرات هورمونی در زنان میتوانند به طور قابل توجهی بر چرخه رشد مو تأثیر بگذارند. آندروژنها مانند تستوسترون و دیهیدروتستوسترون(DHT) میتوانند مراحل رشد را مختل کرده و ریزش مو را تسریع دهند. استروژن معمولاً مدت زمان مرحله آناژن را افزایش میدهد، که در دوران بارداری میتواند به موهای پرپشتتری منجر شود، اما پس از زایمان و کاهش استروژن، ریزش مو افزایش مییابد.